Het CDA heeft de slag om de jongeren goed en grondig verloren. De CDA jongeren zelf, Hielke Onnink en Niels Honkoop, beschrijven in CDV treffend hoe de partij steeds verder verouderd en alle aantrekkingskracht op jongeren heeft verloren. Zeker in de Randstad keerden jongeren het CDA massaal de rug toe. Ze constateren dan ook dat het CDA een partij van oude, blanke, grijze mannen is geworden. Verjonging is absoluut noodzakelijk. Maar hoe? Een overweging in het kader van de evaluatie.

Valkuilen bij kunstmatige verjonging
Er dreigen twee valkuilen bij een al te simpele en naïeve opvatting van verjonging. De eerste is dat de wens tot verjonging leidt tot verwaarlozing van ouderen en anderen. De tweede is dat het benaderen van jongeren teruggebracht wordt tot een kwestie van beeldvorming.

In beide gevallen worden zowel de ouderen als de jongeren tekort gedaan of komt er het verwijt dat de ouderen de jongeren ‘blokkeren’. Is dat zo? Dat is allesbehalve aan de orde en leidt bovendien tot een onzalige doelgroependiscussie bij de samenstelling van lijsten.

Age is just a number?
Als we ‘oud’ heel mild definiëren als alles boven de gemiddelde leeftijd van de CDA-leden, dan is daar geen sprake van. In 2012 werd de gemiddelde leeftijd van het CDA-lid op 67 jaar gezet. Dat bleef bij nadere check niet overeind. Wat zoekwerk levert nu een gemiddelde leeftijd op van 69!

De gemiddelde leeftijd van de nu gekozen Kamerleden is: 42,5. Bij het CDA is dat voor de top 15 gemiddeld 45. Ons jongste Kamerlid is 32, het oudste 53, alles in een vrij nauwe bandbreedte.

Er zou dus zo’n 25 jaar tussen de gemiddelde leeftijd van de nieuwe lichting Kamerleden en die van de partijleden zitten. Dat is 3, minstens 2 generaties jonger. Het CDJA, zeker 4 generaties jonger, was bij de samenstelling van de lijst terecht blij met 7 jongerenkandidaten op de lijst. Helaas stonden ze allemaal te laag op de lijst om in de kamer te komen.

Hoe dan ook, met deze cijfers kan je wel zeggen dat het CDA een partij is van ouderen, maar niet dat haar vertegenwoordigers dat zijn: die zijn gemiddeld een stuk jonger. De selectiecommissie heeft niemand geselecteerd die ook maar in de buurt van 69, nogmaals: de gemiddelde leeftijd, komt.

Minder denken in doelgroepen s.v.p.
Het zou dus best helpen als er de volgende keer de generaties die nu de kern vormen van de partij zich  meer vertegenwoordigd weten, al was het maar omdat we met meer grijze hoofden op de lijst wellicht beter gescoord tegenover kwajongen Rutte. Toch is dit niet zozeer een pleidooi om meer ouderen op lijsten te zetten, als wel om te stoppen met denken dat als we nu maar voldoende vertegenwoordigers van een doelgroep op de lijst zetten, we daardoor beter presteren. 

Los van het feit dat het Kamerlidmaatschap topsport is en veel ouderen daar gewoon niet in mee komen, moeten we niet de denkfout maken teveel in plaatjes en doelgroepen te blijven denken. Het lijkt er soms op dat een lijst alleen maar wordt samengesteld met het oog op de foto’s bij de start van de campagne.

Het CDA is een kleinere partij geworden en daar moeten we nog een les trekken: er is een grens aan het aantal groeperingen dat zich in een lijst laat persen. Indertijd was ik erg blij dat het selecteren op bloedgroepen stopte, maar het is bijna direct vervangen door een steeds langer wordende lijst van doelgroepen die vertegenwoordigd moeten zijn. Het leidt vooral tot een versplintering van de eigen lijst zonder dat het verjonging oplevert of überhaupt meer diversiteit. Bij minder zetels komt alles onder druk te staan.

Gravitas
Bij komende selectieprocessen moet de inhoudelijke boodschap en persoonlijkheid van potentiële Kamerleden leidend zijn. Verjonging komt niet van jonge mensen op de lijst of een van de vele andere doelgroepen, maar vooral van karakters op een lijst die jongeren aanspreken. Jongeren – en ouderen en anderen – komen pas als ze inspirerende, waardige, authentieke mensen in de Kamer zien die er bovenuit steken op de inhoud. De oude Romeinen hadden hier een woord voor: gravitas. Die de politiek aanzien geven, er toe laten doen. Die gravitas uitstralen.

Peter Noordhoek is voorzitter van het bestuur van christendemocraat.nl.