Leo Vroman is niet meer. Hij was een letterlijk en figuurlijk toegankelijk dichter, die je toch elke keer weer kon verrassen met een scherpe observatie, een diepere laag.  En dat je dan eigenlijk elke keer weer verbaast bent over je eigen verbazing, omdat je uit zijn gedichten en interviews al wist dat je te maken had met een man - Gouwenaar, jood, wetenschapper, grappenmaker, geweldige echtgenoot en prikkenbeen - die zowel het slechtste als beste van de wereld heeft doorleefd. Die ervaring droeg hij echter met zo’n lichtheid en menselijkheid dat het je elke keer weer kon verrassen.

Iedereen citeert hem natuurlijk deze dagen en ik ben ook geneigd dat te doen, want oh, wat kom ik mooie dingen tegen, maar ik denk dat ik hem ook eer bewijs door iets uit eigen tas te halen:

Omdat ik weet dat elk licht een schaduw werpt
en ook omdat de bron van elke schaduw licht is
word ik niet verblind door plotseling licht
noch verduisterd door vallende schaduw
En denk ik dat in alles wat ik verricht
de kern zit van verwondering en afschuw

Leo Vroman droeg die kern bij zich als een knikker waarmee hij altijd het experiment aan wilde gaan en bovenal het spel met de taal. Ik hoop hem zo dus recht te doen, maar als dat niet zo is dan denk dat hij er ook de man naar was om te zeggen: “dan probeer je het toch nog eens ..”

Het bericht dat Leo Vroman was overleden kwam de dag nadat we een fantastische avond hebben gehad met alle kandidaten voor het stadsdichterschap van Gouda; De eerste auditieronde. In totaal 19 dichters hebben zich aangemeld naar aanleiding van de vraag ‘Ben jij de nieuwe stadsdichter van Gouda?’ en daarvan hebben er 14 auditie gedaan. Ik ben ontzettend geneigd om te gaan citeren, maar op 8 maart is de definitieve uitverkiezing en tot dan toe moet ik me als voorzitter van de stichting stadsdichter Gouda uiteraard neutraal opstellen. MAAR WAT WAS HET GOED!

En dan hoor je van zijn overlijden. Toen in 2007 er een nieuw coalitieakkoord voor Zuid-Holland lag, stelde ik voor om er een gedicht over Zuid-Holland aan toe te voegen. Anders dan van andere provincies - was dat er niet. Alleen Leo Vroman had er over geschreven. Direct zochten we contact met de dichter in Houston en bijna direct was het geregeld. ‘Natuurlijk’, was het bericht van de andere kant van de oceaan.

Naar mate ik in de afgelopen jaren meer in contact kwam met de stadsdichters van Gouda, merkte ik dat hij voor hen ook echt dichtbij was. Onze eerste stadsdichter Inez Meter was een tijdgenoot. Zeker met de laatste stadsdichter, Klara Smeets, was het contact dichtbij en heel ondersteunend. Er is dus een gat gevallen. We hebben de avond gisteren alsnog aan hem opgedragen en gaan nu kijken hoe we hem het beste eer kunnen doen in het verlengde van de uitverkiezing van de nieuwe stadsdichter.

- o -

Tot zover. Het was een vreemde week. Een stille week wat betreft het werk, een wilde week in de beleving. Vooral donderdag stond voor mij in het teken van de gebeurtenissen in Kiev. Ik mag regelmatig training geven aan jonge politieke talenten in oost- en centraal Europa. Van tijd tot tijd zijn daar ook talenten uit de Oekraïne bij. In mei 2013 heb ik bijvoorbeeld een groep vrouwen getraind in het gebruik van social media, waarvan een achttal uit de Oekraïne. Ik weet nog dat deze groep vrouwen in de loop van de dag via diezelfde social media op scherp kwamen te staan omdat er vrienden uit dezelfde partij waren gearresteerd. Hun misdrijf: ze keken naar een demonstratie tegen Yanukovych. Natuurlijk wilde ik weten hoe het met hun ging. Met enkele heb ik contact gekregen en ze waren volgens mij strijdbaar maar veilig genoeg. Helaas heb ik via een collega vernomen dat twee jongens van de betrokken partij het niet hebben overleefd, waarvan ik me er een van een eerdere bijeenkomst meen te herinneren. Heftig, heldhaftig, hels.

Er zit natuurlijk een bredere betekenis aan wat daar gebeurd. Dat is voor mij reden om te zeggen: de Europese verkiezingen horen ook over grenzen te gaan, in alle opzichten. Ik was van plan daar dit weekend een blog over te schrijven, maar de Dichter, de dichters en mijn stad zijn nu dichter in de buurt. Daarbij komt dat ik denk dat de echte Russische reactie pas na dit weekend en Sotchi gaat komen. Mijn analyse houden jullie tegoed. Laten we het ondertussen scherp in de gaten blijven houden. Dit gaat ook over ons.

Peter Noordhoek