Toch nog onverwacht is het kabinet Rutte IV gevallen. Rutte zelf is opgestapt, gevolgd door een groot aantal personen die tot dan als het ware vaste stamgasten waren aan menig tafel. Ik sta hier heel kort bij stil, gevolgd door een artikel over de kandidaatstelling binnen mijn partij, het CDA.
Rutte
Per saldo heb ik waardering voor Rutte. In zijn soberheid en toegankelijkheid vond en vind ik hem authentiek en sympathiek, ook al wist je dat er altijd een politieke bedoeling achter zat. Maar dat mag ook, het is het vak. Anders dan bijvoorbeeld Lubbers, was hij meer van het proces dan van de inhoud, maar ik daarin paste hij goed bij de nu voorbije liberale tijd. Voorbij? Ja. Veel van de structurele problemen van nu laten zich niet met meer marktwerking oplossen. Rutte’s VVD is altijd meer voor centrale aansturing via de overheid geweest dan doorgaans wordt gezien, maar zonder goed luisteren naar de basis van de samenleving loopt het dan toch vroeg of laat mis. Ik denk dus dat Rutte zijn eigen tijdgeest heeft overleefd en net als vele regeringsleiders net een periode te lang aan het bewind is geweest. De schade daarvan moet nog worden opgeruimd. Over één ding uit die laatste jaren kunnen we echter juist tevreden zijn: eindelijk heeft hij zijn rol in het Europees en buitenlands beleid genomen.
Een uitgeholde partij
Ondertussen Is mijn partij, het CDA, uitgehold achtergebleven. Veel te lang zijn we vanwege de macht in het model van Rutte meegegaan en pas nu, veel te laat, zijn we onszelf inhoudelijk gaan herontdekken. Maar de kiezers zijn al weggegaan. Het hoort bij dit soort processen dat daar ook personen bij sneuvelen. Na de val is dat zeker bij het CDA hard gegaan. Wopke Hoekstra, Hugo de Jonge, Pieter Heerma, René Peters: allen vertrokken. In menselijk opzicht doet mij dat wel. Zeker die laatste twee waren mensen waarvan ik vond en vindt dat iedereen er een voorbeeld aan kan nemen, zo integer, inhoudelijk en tegelijk zichzelf als ze waren. Vrienden ook. Maar dit is wel hoe het gaat.
In de dramadriehoek: de keuze van personen
Hoe nu verder? Voor het blad Christendemocraat heb ik een artikel geschreven over de personele kant van het CDA, in het bijzonder het kandidaatstellingsproces. Dit artikel maakt onderdeel uit van een serie van drie over de ‘drama driehoek’ van positie-programma-personen voor elke politieke partij. In dit artikel wordt aangesloten bij de opmerking van de vertrekkende Pieter Heerma: het is tijd voor een nieuwe generatie. Er valt nog veel meer over te zeggen, maar in deze spannende tijd vol ontwikkelingen, moet de lezer het hiermee doen:
