De Nederlandse traditie van lange formaties wordt kennelijk voortgezet nu het regeerakkoord moet worden heronderhandeld. Waarom zet niemand daar vraagtekens bij? Het kan en moet korter.
In reactie op het verschijnen van de CPB-cijfers lieten alle politici weten dat het moeilijk zou worden. Wilders was voor zijn doen terughoudend in zijn reactie, maar hij voegde er wel dit aan toe: we moesten er maar rekening mee houden dat er meer tijd voor de onderhandelingen nodig zou zijn dan de uitgetrokken drie weken. Hoezo?
Als er net verkiezingen zijn geweest en de onderhandelende partijen hebben tijd nodig om de draai te maken van verklaarde tegenstanders tot coalitiepartners, dan valt wat extra tijd nemen te begrijpen. Blijft de vraag waarom die draai in andere landen kennelijk sneller te maken valt, maar goed. Nu zitten we in een situatie waarin we de partijen elkaar al hebben gevonden en waarbij iedereen de extra opgave al maanden op zich af ziet komen. De standpunten en scenario’s liggen al tijden in de la of zijn al getweet. Natuurlijk zijn de tegenstelling groot, maar de noodzaak om richting burger, beurs en Brussel snel duidelijkheid te verschaffen is minstens zo groot.
De vraag is ook waar die behoefte aan extra tijd vandaan komt. Het is in de Nederlandse politiek niet ongebruikelijk om soms extra lang te onderhandelen. Zo maak je duidelijk dat je echt niet zomaar door de bocht bent gegaan, maar tot het allerlaatst hebt gestreden. Wat theater is leuk, maar in dat geval zou je toch mogen hopen dat Rutte zijn aankondiging om het Catshuis te reserveren tot een week had beperkt. Met twee weken theater erbij was het tijdpad overzichtelijk gebleven. Maar een theater dat zich ver over de 3 weken uitstrekt? Onacceptabel.
Onacceptabel ook, omdat het bij bekende standpunten zelden een goed idee is om meer tijd uit te trekken. Sommige zaken kan je niet met argumenten overbruggen en door het toch te proberen maak je het alleen maar lastiger voor elkaar. Het is niet netjes om het bij dit soort zaken over handjeklap te hebben, maar dat werkt dan toch beter als je er uit wilt komen. Opnieuw begrijp ik niet waarom Rutte de onderhandelingstijd niet tot maximaal een week heeft beperkt. Inclusief wat lange nachten, waren de geesten dan rijp genoeg geweest voor een deal. Het zou ook kunnen, weer gegeven de verwachting dat de scenario’s er liggen.
Er komt nog iets bij. Stel dat de onderhandelaars er niet uitkomen. Grote kans dat het probleem dan verlegd wordt naar Europa, in het bijzonder als het gaat om de handhaving van de 3% norm. Het zou triest en treurig zijn als Nederland dan met hangende pootjes naar Brussel gaat met de vraag of het wat minder kan. Dat zou niet alleen kansloos zijn - het zou ook een afgang en zeer schadelijk zijn. Nee, waarde onderhandelaars, wij wensen jullie heel veel wijsheid en sterkte, maar de 3 weken is net zo hard als de 3% norm. Kom er maar uit.
Peter Noordhoek
Deze blog wordt ook gepubliceerd in Opiniestukken van 27 maart 2012.
