Terwijl alle aandacht gevestigd zou moeten zijn op de raadsverkiezingen, is het logisch dat ook binnen het CDA de aandacht uitgaat naar de aanval van Rusland op Oekraïne. Wetend dat de redactieleden van dit platform zonder uitzondering zich de benen uit het lijf lopen als kandidaat, neem ik de handschoen op een paar dingen te schrijven over de rol die het CDA in deze oorlogscrisis heeft. Dat is al met al een goede rol, maar een paar lessen kunnen wel getrokken worden, met alle voorbehoud bij een crisis die zich nog aan het voltrekken is.

Geen ver-van-het-bed-show
Voor veel CDA’ers is wat gebeurt in Oekraïne – net als in Belarus en zoveel andere landen – geen ver-van-het-bed-show. Het zijn de mensen die we kennen van vele trainingen en ontmoetingen die we vanuit EFF en EU-verband kennen. We maken ons zorgen over personen, niet alleen over het land. We kennen de moeilijke omstandigheden van het land, maar weten ook dat we makkelijk praten hebben vanuit de eigen Nederlandse comfortabele situatie. Deze dagen kreeg ik op twitter de kritiek dat we met onze activiteiten voeding hebben gegeven aan de Russische angst voor Westerse dominantie. Maar wat hadden we dan moeten doen? Zeggen dat democratie alleen iets voor het westen is?

Defensiebudget
Nee, we hebben met elan gedaan wat we konden doen. En het gaat lang niet alleen om de trainers. Er is in onze partij een breed kader van leden die vanuit hun werk en deskundigheid zich bemoeien met wat we abstract het ‘buitenlandbeleid’ noemen. Dat is voelbaar in de rol van de fractie in het Europees Parlement tot en met positie die we als partij hebben ingenomen richting Hongarije en Polen en de levendige discussies in onze app-groepen.

Dat is ook merkbaar geweest in de wijze waarop we nu al langer consequent pleiten voor verhoging van het defensiebudget. Een paar jaar geleden moest de afdeling CDA Zuid-Holland nog tegen de fractie in gaan om een verhoging gedaan te krijgen tot 2%-niveau, nu is het al jaren een consequente partijlijn. De doorwerking naar de dagelijkse praktijk blijft lastig (en in het geval van het vertrek uit Afghanistan: meer dan lastig), maar de lijn is helder. Dat Wopke Hoekstra zich als minister van Buitenlandse Zaken glashelder kan uitspreken over Oekraïne is daar een goed voorbeeld van. Daarin proef je ook dat we als partij serieus zijn en bereid de consequenties van die lijn te aanvaarden.

Consequenties
En consequenties zullen er zijn, op heel veel niveaus. Als iemand die als dienstplichtige en reservist nog gelegerd is geweest aan de grens met Oost-Duitsland (2,5 minuut te leven na een aanval), proef ik dat we teruggaan naar een situatie van militaire afschrikking en dat proeft heel bitter. Mocht Oekraïne vallen, dan komt er een harde oostgrens waar wij ook ons aandeel aan moeten leveren. Die 2% zullen we dan later als laag beschouwen. Een nieuwe afschrikkingsstrategie is aan de orde. Maar er is meer dat we als CDA voor ogen moeten houden.

Allereerst moeten we ervoor waken defensie nooit als doel op zich te beschouwen. Het gaat om democratie en vrijheid, om rechtsstaat en het helpen bouwen van een weerbare maatschappij, vrij van corruptie en dwang.  

Het tweede is dat we er een extra reden bij hebben gekregen om de energietransitie te doen slagen. De afhankelijkheid van Russisch gas moeten we niet vervangen door afhankelijkheid uit andere corrupte bronnen. Gelukkig hebben we niet alleen op defensiegebied, maar ook op energiegebied sterke Kamerleden.

Sterk buitenland kader CDA
De derde is dat de discussie over diensttijd een nieuwe dimensie krijgt. We zijn altijd voorstander geweest van een maatschappelijke diensttijd, maar er komt nu een reden bij: opleidingen. Het grootste knelpunt voor een sterke defensie en een snelle energietransitie lijkt het gebrek aan voldoende personeel te worden. Waarom gaan we mensen niet opleiden in het kader van een nieuwe gemoderniseerde vorm van militaire dienstplicht?

Het vierde is dat we opnieuw moeten beseffen dat we als CDA meer zijn dan een fractie. We zijn een partij die nog altijd beschikt over een breed kader. Een kader dat heeft laten zien dat het de fractie scherp kan houden als het nodig is en weet wat er in de wereld gebeurt. Op de langere termijn moet dat een groot voordeel zijn en blijven.

Het CDA heeft een brede en sterke buitenland traditie en geen reden om zich te generen voor de situatie die nu is ontstaan. Integendeel; we horen en kunnen een leidende positie innemen.